Những hòn đá Carnac không chỉ xuất hiện từ lâu đời mà còn ẩn chứa truyền thuyết về pháp sư Merlin và đoàn binh La Mã.
Carnac là tên một ngôi làng ở vùng Brittany, Pháp. Nơi đây có 5.000 người sinh sống, từ lâu là điểm du lịch hút khách với địa danh “những cột đá Carnac”. Các nhà khoa học nhận định đây là bộ sưu tập đá cổ lớn nhất thế giới với khoảng 3.000 cột đá thẳng đứng có nguồn gốc từ thời tiền Celtic, vào khoảng năm 4000 TCN.
Tuy đã được xác định có niên đại nhưng truyền thuyết những cột đá Carnac lại kể về sự mất tích của đoàn quân La Mã. Theo lịch sử, đoàn quân này xuất hiện vào khoảng thế kỷ thứ 5.
Truyền thuyết kể rằng, Merlin là một pháp sư và nhà tiên tri vĩ đại. Ông cũng là người phục vụ cho vua Arthur huyền thoại của nước Anh - người có công chống lại người Saxon và cứu người Anh trong cơn hỗn loạn.
Năm đó khi đế chế La Mã còn hùng mạnh, hành quân khắp châu Âu và quyết chiếm giữ từng vương quốc. Merlin phát hiện một đoàn quân La Mã với khoảng 3.000 người đang dần tiến về phía eo biển Manche, ngăn cách Anh và Pháp.
Nhận ra sự nguy hiểm, trong khi đoàn lính đang hành quân theo những hàng thẳng đều tăm tắp, pháp sư liền phù phép biến họ thành những tảng đá. Trong thoáng chốc, 3.000 binh lính La Mã bỗng biến thành 3.000 cột đá im lìm trên khoảng đất trống. Người ta còn truyền tai nhau rằng, pháp sư Merlin cũng tham gia nhiều trận chiến khiến quân La Mã bại trận, còn đế chế La Mã bị sụp đổ.
Hiện nay, các cột đá Carnac là tập hợp của những tảng đá đơn và cụm mộ đá. Ba phần chính gồm nhóm đá Menec, Kermario và Kerlescan, mỗi nhóm có từ 10 đến 13 hàng đá. Các nhà khoa học cho rằng 3 nhóm đá này ngày trước nối liền nhau, tạo thành những hàng đá dài đến 2 km. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, hiện nay các cột đá bị tách rời thành 3 nhóm. Những cột đá lớn nhất cao khoảng 4 m và thấp dần về phía đông, với viên nhỏ nhất cao 0,6 m.
Với nghiên cứu của các nhà khảo cổ học, truyền thuyết bí ẩn về Merlin và đoàn binh La Mã dường như chỉ là câu chuyện viễn tưởng. Một số nhà khoa học cho rằng những hòn đá Carnac được người cổ đại dựng lên nhằm báo hiệu động đất. Thế nhưng mọi giả thuyết đến nay đều không chắc chắn, sự ra đời của những hòn đá này vẫn mãi là điều bí ẩn., còn làng Carnac trở thành một trong những điểm du lịch nổi tiếng của nước Pháp.